Marketing jest kluczowym elementem prowadzenia działalności biznesowej, łączącym potrzeby i oczekiwania konsumentów z ofertą przedsiębiorstw. W ramach tej szerokiej dyscypliny narodziła się koncepcja 4P, znana również jako marketing mix, która stanowi fundament współczesnych strategii marketingowych. Marketing 4P składa się z czterech podstawowych elementów: Produktu (Product), Ceny (Price), Miejsca (Place) oraz Promocji (Promotion). Każdy z tych elementów odgrywa kluczową rolę w procesie planowania marketingowego, umożliwiając przedsiębiorstwom dostosowanie swoich ofert do zmieniających się potrzeb rynku oraz budowanie trwałych relacji z klientami.
Czym jest marketing 4P ?
Marketing 4P, znany też jako mix marketingowy, to koncepcja zaproponowana przez Jerome McCarthy, opierająca się na czterech fundamentalnych elementach: produkt, cena, promocja i plac (dystrybucja).
Jest to podstawa budowania efektywnych strategii marketingowych, w której produkt musi zaspokajać potrzeby konsumenta, być właściwie wyceniony, promowany i dostępny w odpowiednim miejscu. Cena powinna być akceptowalna dla nabywcy, a promocja ma za zadanie informować o towarze i przyciągać klientów.
Miejsce, czyli dystrybucja, odpowiada za dostarczanie produktu do konsumenta w odpowiedni sposób, m.in przez e-commerce. Marketing 4P pozwala przedsiębiorcom na skuteczne sprzedaż produktów i działania na rynku, biorąc pod uwagę nie tylko sprzedaż, ale też public relations i inne formy komunikacji z klientem docelowym.
Składa się z komponentów, które razem tworzą spójną kompozycję marketingową, będącą kluczową dla sukcesu działań marketingowych. Ostatecznym celem jest zbudowanie relacji z klientem, która zaspokaja jego potrzeby i prowadzi do sukcesu przedsiębiorcy.
Mix marketing – koncepcja części składowe i założenia
Za szybko ? Opiszemy każdy z punktów składowych dokładniej.
Produkt (Product)
W koncepcji marketing mix, określanej również jako mix 4p, produkt stanowi element centralny. Jest to dobro materialny lub usługa, którą oferuje się na rynku, mając na uwadze, że powinna ona dostarczać wartość i zaspokajać potrzeby konsumenta, przynosząc mu satysfakcję. Produkt charakteryzuje się różnymi właściwościami, takimi jak: jego charakterystyka, gwarancje, wartość i przydatność dla kupującego, stopień innowacji i wyjątkowość, a nawet emocje, które może wywołać oraz estetyka. Każdy z tych elementów jest istotnym składnikiem formuły 4p, wpływającym na pozostałe elementy marketingu mix.
Cykl życia produktu to kolejny kluczowy aspekt w 4p marketing, obejmujący różne fazy, takie jak rozwój, produkcja, wejście na rynek oraz opinie klientów. Każda faza cyklu życia ma decydujący wpływ na strategię promocji i cenę produktu lub usługi, umożliwiając tworzenie spójnych i skutecznych strategii w ramach marketing mix. Dzięki zrozumieniu, w jakim etapie znajduje się produkt, przedsiębiorca może dostosować swój kanał komunikacji i promocji, a także dopasować 4c, czyli komponenty zorientowane na klienta, w celu osiągnięcia optymalnych rezultatów na rynku.
Cena (Price)
Cena jest jednym z kluczowych elementów marketing mix 4p, którą konsument jest gotów ponieść, aby zaspokoić swoje potrzeby. Cena jest nie tylko odzwierciedleniem kosztów surowców i procesu produkcyjnego, ale także percepcji wartości danego produktu przez nabywców. W ramach zasady 4p, różne strategie cenowe mogą być stosowane w zależności od polityki cenowej firmy i warunków rynkowych. Firmy takie jak Apple mogą ustalać wyższe ceny, aby podkreślić ekskluzywność produktu, co może zwiększyć sprzedaż, podczas gdy inne mogą oferować ceny rabatowe, aby przyciągnąć więcej klientów. W obu przypadkach cena, jako jeden z instrumentów marketingu mix, musi być zbalansowana z innymi elementami mixu, takimi jak strategie promocyjne i miejsce, aby osiągnąć optymalne wyniki.
W erze e-commerce, konsumenci mają możliwość łatwego porównywania cen w różnych sklepach internetowych, co sprawia, że konkurencyjność cenowa staje się coraz bardziej kluczowa. Cena często staje się decydującym czynnikiem zakupu, zwłaszcza gdy produkt jest dostępny we właściwym czasie i miejscu. Dlatego firmy muszą stale monitorować rynek i dostosowywać swoje polityki cenowe oraz kampanie reklamowe, aby zachować konkurencyjność i spełniać oczekiwania klientów. Edmund Jerome McCarthy, twórca koncepcji 4P, podkreślił, jak ważne jest, aby cena była integralną częścią funkcjonowania firmy, składającą się z czterech elementów i współdziałającą z produktami, promocją i miejscem dystrybucji w tworzeniu spójnej oferty dla konsumenta.
Miejsce (Place)
Miejsce lub dystrybucja to jeden z kluczowych elementów 4p w marketingu i odnosi się do kanałów dystrybucji, dzięki którym produkt dociera do konsumenta. Obejmuje to zarówno lokalizację sklepów, jak i poziomu obsługi oraz dostępność produktu online. Miejsce, zgodnie z teorią 4p marketing mix stworzoną przez amerykańskiego profesora marketingu Edmunda Jerome McCarthy’ego, jest istotne dla skutecznej strategii marketingowej, gdyż wpływa na to, jak łatwo potencjalni klienci mogą znaleźć i kupić produkt. Przykłady jak Apple i ich sklepy firmowe oraz różne SaaS-y pokazują, że odpowiedni wybór miejsca, dostosowany do jego możliwości finansowych i warunków płatności, może znacząco wpłynąć na wizerunek firmy i sprzedaż bezpośrednią.
Mimo, że czym jest 4p jest dobrze zrozumiane w środowisku biznesowym, zastanawianie się nad znaczeniem każdego elementu może odkryć nowe możliwości. Dla firm, których głównym kanałem jest e-commerce, miejsce jest równoznaczne z dostępnością online, łatwością zakupu i różnorodnością metod płatności. Odpowiednia prezentacja produktu, zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i online, jest kluczowa dla skutecznych kampanii i zadowolenia klienta, a zintegrowanie wszystkich elementów modelu 4p w spójną i konkurencyjną strategię może prowadzić do sukcesu każdej firmy na rynku.
Promocja (Promotion)
Promocja to kluczowy element strategii marketingowej, mający na celu nie tylko informowanie potencjalnych nabywców o produkcie, ale także stymulowanie zapotrzebowania i zwiększanie chęci zakupu. Czym jest marketing mix, można zrozumieć, analizując różne kanały promocji, takie jak reklama tradycyjna, digital reklama (SEO i SEM), aktywność w sieciach społecznościowych i reklama natywna. Każdy kanał służy zaspokojeniu potrzeb klienta i dostosowaniu komunikatu marki do oczekiwań odbiorcy. Przykładem może być promocja marki Coca Cola, która wykorzystuje markowe lodówki w sklepach, aby zwiększyć rozpoznawalność i atrakcyjność swoich produktów. Tego typu działania są świadectwem materialnym elementów strategii i pozwalają na skuteczne dotarcie do szerokiej grupy odbiorców, co jest istotą basic marketing w managerial approach.
7P – rozwinięcie koncepcji 4P
Koncepcja 4P marketing mix została rozwinięta do modelu 7P, aby lepiej dostosować strategie marketingowe do zewnętrznych i wewnętrznych warunków działania przedsiębiorstwa. Po dodaniu elementu „People”, uwzględniającego pracowników firmy, koncepcja 5P była bardziej kompletna, ale dopiero dwa kolejne elementy – „Physical evidence”, czyli świadectwo materialne, oraz „Process” dopełniły całości, prowadząc do sformułowania koncepcja 7P. Ten rozwinięty model pozwala na lepsze zrozumienie i optymalizację postępowania przedsiębiorstwa na rynku, w kontekście zarówno oferty, jak i operacji, w których uczestniczą ludzie, procesy i dowody materialne.
Dodatkowe składowe koncepcji 7P
People (Ludzie)
W rozwiniętej koncepcji 7P i 4C, element „People” (Ludzie) odgrywa kluczową rolę, podkreślając, że to właśnie ludzie są podstawą każdej firmy, przyczyniając się do globalnego rozwoju przedsiębiorstwa przez produkcję, promocję i sprzedaż produktów oraz obsługę klienta. Steve Jobs, zawsze kładł nacisk na znaczenie kompetentnej kadry, co widoczne jest w sklepach Apple, zatrudniających wyłącznie wysoko wykwalifikowanych pracowników. Przeciwnie, małe sklepy z artykułami specjalistycznymi mogą cierpieć, gdy zatrudniają pracowników, którzy nie rozumieją wartości produktu, nie potrafią zainteresować kupującego ani opowiedzieć o cechach produktu. Ten element 7P podkreśla, jak kluczowe jest posiadanie właściwej kadry w budowaniu skutecznej strategii marketingowej.
Physical evidence (świadectwo materialne)
W koncepcji 7P i 4C, „Physical evidence” (świadectwo materialne) odnosi się do wszystkich elementów, które konsument może kojarzyć z marką, takich jak logo, maskotka, zabarwienie, slogany, mundury pracownicze oraz wystrój wnętrz sklepu. Elementy te są kluczowe, gdyż wrażenia, pozytywne, obojętne czy negatywne, które pozostają po użyciu produktu, wpływają na odczucia konsumentów i mogą wzbudzać skojarzenia z konkretną marką. Ważne jest, aby wszystkie te elementy współgrały ze sobą, aby kreować pozytywny wizerunek marki w umyśle konsumenta. „Physical evidence” jest nieodzowną częścią budowania spójnego i atrakcyjnego wizerunku marki.
Process (proces)
Proces, będący elementem koncepcji 7P i 4C, odnosi się do ciągu działań w trakcie bezpośredniej sprzedaży lub świadczenia usługi, wpływającym na jakość obsługi i satysfakcję klienta. Kluczowymi składnikami procesu są dostarczenie pełnej informacji o produkcie, doradztwo, wsparcie w okresie testowym oraz serwis pogwarancyjny. Na przykład, w restauracji elementami procesu są powitanie przez personel, atmosfera tworzona przez przyjemną muzykę oraz indywidualne podejście do prezentacji menu. Dobrze zarządzany proces sprzedaży i obsługi może znacząco wpłynąć na pozytywne doświadczenia klienta i jego zadowolenie z marki.
Zastosowanie koncepcji 4P w praktyce
Koncepcja 4P, będąca elementem modelu 7P i 4C, jest nie tylko teoretyczną koncepcją marketingową, ale również praktycznym narzędziem stosowanym w strategii produktu. Głównym celem jej zastosowania jest poprawa sposobu, w jaki konsument postrzega produkt, co ma prowadzić do ustalenia długoterminowego zysku firmy. W praktyce, koncepcja ta jest stosowana poprzez:
- Określenie, jaki produkt firma będzie produkować.
- Ustalanie ceny tego produktu.
- Decydowanie, jakimi kanałami produkt trafi do konsumenta.
- Rozważanie, jakie komunikaty marketingowe będą użyte do promocji produktu na rynku. Proces zastosowania koncepcji 4P wymaga przygotowania kluczowych pytań, zbierania informacji, rozwiązywania problemów za pomocą otrzymanych danych, opracowywania idealnego scenariusza i dostosowywania strategii promocji, aby była ona jak najbardziej spójna i efektywna.