Czym jest UX i jak wdrożyć założenia User Experience?

W temacie tworzenia stron internetowych i aplikacji na urządzenia mobilne coraz częściej spotyka się skrót UX, którego rozwinięciem jest pojęcie User Experience. W dosłownym tłumaczeniu oznacza to „doświadczenie użytkownika”. UX możemy interpretować jako odczucia towarzyszące użytkownikowi podczas korzystania z naszej strony, aplikacji czy programu komputerowego. Oczywiście, celem każdego twórcy jest stworzenie takiego interfejsu, który wywoła w użytkowniku jak najbardziej pozytywne odczucia. Źle zaprojektowana strona pod względem UX zniechęca użytkownika do przeglądania dalszej zawartości.

UX designer czyli kto projektuje doświadczenia użytkowników?

Za stworzenie doświadczeń odbiorców odpowiada UX Designer. Celem tej osoby jest stworzenie strony lub aplikacji w taki sposób, aby była ona dla użytkownika jak najbardziej użyteczna, funkcjonalna, prosta i przyjemna w obsłudze. Ciężko dokładnie określić jak konkretnie wygląda praca UX Designera, ponieważ może się to różnić w zależności od firmy czy projektu. Zazwyczaj podstawowym zadaniem dla UX Designera jest zaprojektowanie interakcji  i makiet, czyli zaplanowanie tego jak aplikacja powinna działać. Najważniejszym zadaniem dla UX Designera jest spojrzenie na projektowaną stronę lub aplikację oczami odbiorcy i dostosowanie jej do potrzeb użytkowników. Przy obecnym rozwoju technologicznym dobra optymalizacja pod User Experience potrafi być czynnikiem tworzącym przewagę nad konkurencją.

Jak wygląda projektowanie User Experience?

Zaprojektowanie aplikacji w taki sposób, aby przynosiła pozytywne doświadczenia użytkowników to długi i czasochłonny proces. W jego skład wchodzą głównie takie zadania:

– badania i reaserch – jest to początkowy etap tworzenia UX. Na tym etapie należy określić jakie są cele biznesowe, jakie potrzeby ma zaspokajać tworzony produkt, zdefiniować jakie są oczekiwania i nawyki grupy docelowej. Należy również przyjrzeć się aktualnym trendom oraz temu co oferuje konkurencja. Ten etap to głównie zbieranie wszystkich dostępnych informacji, które przydadzą się w późniejszych etapach. Jest to etap kluczowy – im więcej dokładnych i przydatnych informacji uda nam się zebrać na tym etapie, tym łatwiejsza będzie praca nad kolejnymi krokami. W ostatecznym rozrachunku wpłynie to bezpośrednio na to jak pozytywne doświadczenia użytkowników uda nam się wykreować.

– opracowywanie koncepcji – to etap wymagający największej kreatywności ze strony UX designera. Na tym etapie, korzystając ze wcześniej zebranych informacji, proponuje się konkretne rozwiązania mające na celu stworzenie pozytywnych doświadczeń użytkowników. Dodatkowo poddaje się analizie zaproponowane rozwiązania i określa się, które funkcjonalności są dla naszych użytkowników najważniejsze. Wszystkie te elementy składają się proces przygotowywania strategii działań.

– testowanie – to etap, w którym wcześniej zaplanowana strategia zostaje wdrożona w życie. Na tym etapie zostaje uruchomiona wersja testowa aplikacji lub strony internetowej. Cały czas kontroluje się jak produkt odbierają użytkownicy, pyta się ich o opinie i na podstawie otrzymanego feedbacku proponuje się kolejne usprawnienia, bądź rezygnuje się z konkretnych rozwiązań. To etap w trakcie którego dozwolone jest testowanie, zmienianie, szukanie nowych rozwiązań.

– wdrożenie – to etap, który rozpoczyna się w momencie wprowadzenia na rynek finalnej wersji produktu. Jest to produkt, który przeszedł pozytywnie etap testowania i zastosowano w nim rozwiązania wynikające z obserwacji podczas testowania. Jednak aplikacja czy strona jest nadal monitorowana w celu wykrycia i eliminowania niespodziewanych błędów. Dodatkowo stale musimy monitorować opinie użytkowników, które mogą zmieniać się w czasie, chociażby w wyniku kontaktu z produktami konkurencji.

Oczywistym jest, że każda z faz może być odpowiednio dostosowana do produktu nad którym pracujemy, jakiej branży dotyczy czy jak skomplikowany produkt jest tworzony.

Dobre praktyki UX

Tak jak już wspomniano wcześniej, nie da się stworzyć jednego idealnego przepisu na dobrze stworzona stronę czy aplikację pod względem User Experience – wszystko zależy od branży, planowanej użyteczności czy grupy docelowej naszego produktu. Jednak jeden z najbardziej uznanych specjalistów branży UX, Jakob Nielsen, zdefiniował 10 dobrych praktyk UX, które pozwolą na kreowanie pozytywnych doświadczeń użytkowników.

1. Widoczny status systemu – strona czy aplikacja powinna być zaprojektowana tak, aby użytkownik przez cały czas dokładnie wiedział w jakim miejscu się znajduje. Można to uzyskać poprzez informowanie użytkownika o aktualnym statusie systemu, na przykład w formie podpisanych zakładek.
2. Zachowanie powiązania pomiędzy systemem, a światem rzeczywistym – produkt powinien być stworzony tak, aby był zrozumiały przez każdego użytkownika Internetu. Oznacza to, że powinniśmy unikać specjalistycznego słownictwa, a skupić się na tworzeniu komunikatów czy treści w języku potocznym, zrozumiałym dla każdego.
3. Przekazanie całkowitej kontroli użytkownikowi – użytkownicy strony lub aplikacji powinni mieć kontrolę nad działaniami podejmowanymi w naszym środowisku. Dlatego powinniśmy umożliwić im prosty i szybki sposób anulowania dokonanych operacji (usunięcie produktu z koszyka w sposób intuicyjny czy cofanie się bez wykorzystywania opcji „wstecz” w przeglądarce).
4. Trzymanie się standardów i zachowywanie spójności – mimo, że projektanci UX za każdym razem starają się stworzyć unikalną stronę czy aplikację to w świecie UX przyjęło się kilka standardów stosowanych w większości produktów. Jako przykłady można podać to, że konto użytkownika najczęściej umieszczanie jest w górnym prawym rogu, menu zazwyczaj znajduje się po lewej stronie, a logo, będące jednocześnie odnośnikiem do strony głównej, będzie na samej górze strony. Nie warto więc silić się na oryginalność i rezygnować ze znanych nam standardów UX – zmniejsza to intuicyjność strony, a użytkownik potrzebuje więcej czasu na naukę, co może go zniechęcić do korzystania z naszego produktu.
5. Zapobieganie błędów – w najprostszym ujęciu chodzi o niedostarczanie użytkownikom opcji, które mogą pozwolić im odczuć, że coś działa nie w taki sposób jak powinno. Dobrym przykładem jest sytuacja, gdy sklepie internetowym użytkownik filtruje dostępne produkty, a mimo to nie otrzymuje żadnego rezultatu. Strona powinna być stworzona tak, aby taka filtracja nie była możliwa przez użytkownika. Tyczy się to też niedziałających linków czy niepoprawnej nawigacji.
6. Dawanie możliwości wyboru zamiast konieczności zapamiętywania – strona czy aplikacja powinna być stworzona w taki sposób, aby dostęp do wszystkich najważniejszych opcji (na przykład menu czy konto użytkownika) był dostępny z każdego miejsca, bez konieczności cofania się do poprzednich okien. Pozwala to na łatwiejsze i szybsze korzystanie z produktu. Dzięki temu użytkownik nie musi zapamiętywać ścieżki do konkretnych podstron.
7. Efektywność i elastyczność – przy tworzeniu strony lub aplikacji musimy pamiętać, że z naszego produktu będą korzystać osoby o różnych preferencjach. Na przykład, niektórzy użytkownicy będą woleli wyszukać informację poprzez wyszukiwarkę, a inni będą dochodzili do nich poprzez kategorie w menu. Mimo to, musimy brać pod uwagę obie grupy i umożliwić im jak najlepsze dotarcie do informacji, bez względu na wykorzystaną metodę.
8. Estetyka i umiar – przy projektowaniu strony czy aplikacji musimy brać pod uwagę jej całościowy wygląd. Ważne jest, żeby interfejs zawierał tylko najważniejsze elementy i był pozbawiony funkcji, które mogą zaburzyć przejrzystość. Utrzymanie minimalizmu sprzyja intuicyjności i jest przyjaźniejsze dla użytkownika.
9. Skuteczne komunikowanie o błędach – wiadome jest, że mimo ciągłego starania się, aby unikać błędów, te jednak mają prawo się pojawiać. W takiej sytuacji powinniśmy jak najlepiej zadbać o naszego użytkownika. Przede wszystkim powinniśmy go poinformować o tym, że to, że coś nie działa to efekt błędu, a nie jego działań. Język komunikatu musi być zrozumiały dla użytkownika i powinien zawierać informację o tym jakie dalsze kroki powinien podjąć.
10. Dokumentacja i pomoc – mimo zastosowania powyższych wskazówek może zdarzyć się, że nasz użytkownik i tak będzie miał problem z poruszaniem się po naszej stronie. Dlatego powinniśmy zadbać, aby w stopce znalazły się odnośniki do konkretnych działów. Dobrym rozwiązaniem jest również umieszczenie tam odnośnika do FAQ, czyli najczęściej zadawanych pytań.

Dobrze zaprojektowany produkt pod względem UX to w obecnych czasach podstawa. Użytkownicy nie mają czasu i ochoty na naukę poruszania się po naszym produkcie. Dlatego jeżeli chcemy, żeby nasza strona lub aplikacja była jak najbardziej przyjazna naszym odbiorcom to powinniśmy powierzyć temat UX fachowcom z dziedziny projektowania doświadczeń użytkowników.